روشهایی برای تولید آثار تزئینی بر روی پارچه و پوشاک
اکثر طراحان پارچه در زمانهای نه چندان دور، متخصص گلدوزی یا چاپکننده شابلون بودند. اکنون شرکتهای بیشتری در حال افزودن روشهای تزئینی اضافی برای افزایش سودآوری خودشان هستند و سعی میکنند تا از این طریق به حفظ مشتریان خود کمک کنند. این پوشاکها براساس کاربرد نهایی از طریق چسباندن پولک، بدلیجات، گلدوزی و غیره تزئین میشوند تا ظاهر محصولات نهایی را بهبود بخشند.
مهمترین تزئینکنندههای پوشاک
۱. تکهدوزی
تکهدوزی یک روش متداول برای تزئین پارچهها است. اشکالی از یک پارچه به سطح و یا پسزمینه پارچه دیگر با استفاده از یک کوک زیگزاگی ریز و یا با توجه به مثال نشاندادهشده، با یک کوک مستقیم که لبه هر شکل را همپوشانی میکند، اعمال میشود. تکههای الگو که تکه دوزی را تشکیل میدهند، معمولا با سطح مشترکی که استحکام آنها را ارائه میدهد، پشتیبانی میشوند.
۲. زیباسازی
زیباسازی، کاربردی از انواع مختلف تکنیکها در یک پارچه است. یک مثال رایج در این حوزه، گلدوزی از طریق آینه است که در آن آینههای کوچک بر روی پارچهها گلدوزی میشوند. نوع دیگری از کوک زدن، تکنیکهای رنگزنی یا چاپ است که ممکن است برای آراستگی بیشتر پارچه بهکار روند.
۳. دستکاری پارچه
ویژگیهای یک پارچه را میتوان با استفاده از گرما یا مواد شیمیایی دستکاری کرد. یک فرآیند متداول بهنام شیبوری که خواستگاه آن کشور ژاپن است، به بررسی دستکاری پارچه در این روش میپردازد. پارچه را میتوان در الگوهای ساده یا پیچیده پیوند داد، سپس پارچه در بخار بالایی قرار میگیرد و رنگ به آن اضافه میشود. این فرآیند در مورد پارچههای ترکیبی بکار میرود، چون آنها دارای ویژگیهای ترموپلاستیکی هستند که به پارچه اجازه میدهد تا شکل خود را حفظ کنند. زمانیکه در دمای بالا حرارت داده میشوند، شکل پارچه نمیتواند تغییر کند، مگر این که پارچه دوباره در معرض دماهای بالا قرار گیرد.
۴. لحافدوزی
روش استفاده از منسوجات و رنگ است که بهوسیله کوک زدن از طریق لایههای پارچه بهدست میآید. بافت سطحی پارچه توسط فشرده کردن لایی و یا پرکنی بین لایههای پارچه حاصل میشود. الگوهای جالب و بافتهای سطحی سهبعدی را از طریق این روش میتوان بهدست آورد.
۵. پلیسه زدن
این روش، نیاز به تا کردن پارچه بر روی طول عمودی دارد و در انتهای کار معمولا با کوک زدن، چین ثابت میشود. سجاف جایی است که در هر دو تار با بخیه زدن نگه داشته میشود و اغلب افقی است. پلیسه و سجاف باعث افزایش تزئین پارچه میشوند و پرز را کاهش میدهند. دامنها معمولا پلیسه زده میشوند. برخی طراحان از ویژگیهای ترموپلاستیکی پارچههای ترکیبی و گرم کردن مجموعه پلیسهها برای ایجاد یک اثر بسیار خلاقانه استفاده میکنند.
۶. چینها
چینها، کوکهای کوچکی هستند که برای کاهش طول، باهم کشیده میشوند. چینها نیز در دامن کاربرد بیشتری دارند، اما آنها در آستینها، سرشانهها و لبه ها نیز متداول هستند، چون میتوانند حجم (شکل) را به یک لباس اضافه کنند. برای چین دادن به قسمتهایی از پارچه از نخ الاستیکی (کوکزنی الاستیکی) جهت بهبود تناسب و افزودن بافت و الگو استفاده میشود. کوکزنی تزئینی یک روش سنتی برای چین دادن به پارچه جهت کاهش طول است. با استفاده از الگوهای کوکزنی گلدوزی بهتر میتوان چین را ثابت کرد.
۷. پنس دادن
پنس روشی جهت ایجاد تغییر شکل در پارچه یا محصول است، اما اگر روی سطح کوک زده شود (به جای داخل مورد)، دارای فلپهای بافتدار خواهد شد که می توانند تزئینی باشند.
۸. تنظیمات حرارت
وقتی حرارت به پارچهها اعمال میشود، میتواند بافت و شکل را تغییر دهد، اما آگاهی از خواص الیاف نیز مهم است، چون گرما بهطور موثر مورد استفاده قرار گیرد. وقتی پارچه بهدلیل طرح پلیسه و چروک سرد شده باشد، میتوان گرما، رطوبت و آشفتگی اعمالشده به پشم را احساس کرد؛ همچنین گرمای اعمالشده به پلیاستر یا پلیآمید نیز میتواند پارچه را نرم کند.
۹. طرحهای بافتدار
طرحهایی مانند براش زدن، بریدن، سائیدن، سنگزنی و شستن سنگ، روشهای معروفی جهت ایجاد اثرات تزئینی و قدیمی بر روی محصولات هستند.
از دیگر انواع متداول برای تزئین پوشاک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- گلدوزی
دومین روش تزئین کردن پوشاک، گلدوزی است که فرآیند دوختن کوکهای تزئینی بر روی پارچه با استفاده از سوزن و نخ یا الیاف است. این فرآیند از زمانهای باستان آغاز شدهاست، اما امروزه بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
ماشینهای گلدوزی مدرن با استفاده از کامپیوتر عمل میکنند و بهصورت دیجیتالی کنترل میشوند. بعد از این که دستگاه با یک نخ رنگی مناسب راهاندازی شد، یک تصویر گرافیکی آماده یا متن به دستگاه فرستاده میشود تا از کامپیوتر یا وسیله حافظه برای کوک زدن به پوشاک استفاده شود.
۲- چاپ شابلونی / چاپ سیلک
چاپ سیلک (که بهنام شابلون ابریشمی نیز شناخته میشود)، فرآیندی پیچیده، شلوغ و زمانبر است. این فرآیند شامل شابلونهای استنسیل تولیدشده بصورت گرافیکی، امولسیونها، جداسازی رنگ و جوهر است که باید بر پوشاک از طریق شابلونهای حاوی غلتک یا رنگکشی اعمال شود. جهت اطمینان از ثبت کامل هر رنگ، هر نقطه رنگ مورد استفاده به اجرای جداگانه فرآیند نیاز دارد. سپس همه فرآیند دوباره برای هر پوشاک تکرار میشود. چاپ شابلون، کاری فشرده و پر هزینه است و برای اجرای چاپ بزرگ بسیار کارآمد است. این کار برای چاپ لباسهای تکی یا دستههای کوچک، عملی یا مقرون به صرفه نیست.
۳- چاپ دیجیتالی
چاپ دیجیتالی پوشاک، تکنولوژی پیشرفتهای در صنعت تزئین لباس محسوب میشود.
این چاپگرهای جدید چاپ پارچه، برای افرادی که در خانه در حال رقابت با تجارت سنتی چاپ تیشرت هستند، میتوان امکان پذیر و عملی باشند.
تا همین اواخر، فقط دو انتخاب برای درج تصاویر گرافیکی و متن بر روی پیراهن، کلاه، کیف و دیگر اقلام پارچهای بهصورت مستقیم وجود داشت. برخی روشهای غیر مستقیم نیز برای تزئین لباس وجود دارد.
۴- چاپ مستقیم به لباس
در چاپ مستقیم به لباس، یک تیشرت و یا یک پوشاک دیگر به درون چاپگر جوهر افشان بهصورت ویژه مهندسیشده وارد میشود و جوهر بهصورت مستقیم بر روی لباس چاپ میشود. چابگر به یک کامپیوتر معمولی وصل میشود و همانند یک چاپگر جوهر افشان که برای اسناد رایج بهکار میرود، عمل میکند.
هر تصویر گرافیکی، عکس یا تصویر میتواند به سرعت و به راحتی چاپ شود. این دستگاه میتواند یک پیراهن یا چند پیراهن را چاپ کند. برخلاف چاپ سیلک که نیاز به وضع مرحله پرهزینه پیش چاپ دارد، هزینه چاپ هر پیراهن در این روش یکسان است. لباس چاپی همانند پارچه نرم است، که این مسئله ممکن است اتفاق کوچکی به نظر برسد، اما واقعا پیشرفت بزرگی محسوب میشود.
درک قابلتوجه این پیشرفت بسیار مهم است. چاپ مستقیم پوشاک، یک تکنولوژی نوآورانه است که احتمال تجارت را بالا میبرد، احتمالی که قبلا بسادگی وجود نداشت. مادران خانهدار میتوانند کسبوکار فروش تیشرت را بهصورت پارهوقت از طریق این فناوری شروع کنند.
افراد خلاق میتوانند لباسهای تزئینی خود را برای فروش در فروشگاههای خردهفروشی درست کنند. خانوادهها میتوانند کسبوکار فروش تیشرت را با رشد بالا و مفید ایجاد نمایند که در آن همه اعضای خانواده میتوانند سهیم باشند. شرکتهایی که در حال حاضر چاپ سیلک را انجام میدهند، اکنون با ایجاد نشانهگذاری یا گلدوزی میتوانند چاپ پوشاک دیجیتالی را به ارائه خدمات خود اضافه کنند.
۵- سنگهای تزئینی رایناستون
رایناستونها در صنعت پوشاک و مد در اکسسوریها جهت تزئین ناخن و حتی تلفنهای همراه مورد استفاده قرار میگیرند. آنها اکثراً با استفاده از چسب یا تنظیمات حرارتی و فلزی بر روی سطوح پارچهای چسبانده میشوند. چون این سنگها در گستره وسیعی از رنگها، شکلها و اندازهها در دسترس هستند، فرصتهای فراوانی برای ایجاد خلاقیت در مورد آنها وجود دارد.
۶- پولکها
پولکها بهصورت پهن به پارچه کوک زده میشوند، تا تکان نخورند و احتمال افتادنشان کمتر باشد. پولکها ممکن است فقط در یک نقطه کوک زده شوند، به طوری که آنها به راحتی آویخته شوند و به راحتی حرکت کنند تا نور بیشتری بگیرند. بعضی از پولکها با اشکال مختلف ساخته میشوند تا توانایی بازتابشان افزایش پیدا کند. این پولکها اغلب بصورت دوختهشده با دست، از طریق چسب، یا حرارت انتقالدادهشده یا ماشینکاریشده به پارچه در الگوها یا بهصورت کلی مورد استفاده قرار میگیرند.
۷- منجوق زدن / آراستن لباس با دانههای مروارید (تسبیحی- مهره مهره)
بهنظر میرسد که کار با هر کدام از مهرهها نسبت به روشهای ساده دیگر که بهصورت کلی برای ایجاد طرح حتی بسیار پیچیده مناسب هستند، سادهتر و کارآمدتر باشد. بین مهرهها و روشهای نساجی یک وابستگی طبیعی وجود دارد؛ برخی از آنها به طور مستقیم تبدیل میشوند. گلدوزی و کار با مهره یک جفت را ایجاد میکنند. ایجاد مهره بهصورت دستی، بسیار وقتگیر است و باعث تولید لباسهای بسیار گران قیمتی میشوند.