حریر یکی از پارچه‌های پرطرفدار در فصل بهار و تابستان است. این پارچه خنک برای دوخت لباس مجلسی، شومیز، دامن، رویه لباس، شلوار، شال، مانتو و … کاربرد دارد. الیاف حریر طوری بافته می‌شود که با لمس آن حس لطافت پارچه را درک کنید. امروزه پارچه های حریر در رنگ‌ها و طرح‌های مختلفی تولید می‌شود و سلیقه اکثریت افراد را در دنیای مد و فشن پوشش می‌دهد.

حریر چیست؟

حریر پارچه‌ای ظریف و زیباست. این پارچه با استفاده از تکنیک های خاص بافندگی ایجاد می‌شود که ترکیبی از 2 روش مختلف بافندگی است. به این صورت که طرح پارچه با استفاده از الیاف طبیعی یا مصنوعی درون یک پارچه ساتن که یک پارچه ساده و براق است، بافته می‌شود. الگوهای حریر می‌توانند به صورت چند رنگ یا تک رنگ باشند. می‌توان از انواع الیاف های مختلف از جمله ابریشم، پنبه، پشم یا الیاف مصنوعی مانند ریون برای بافت حریر استفاده کرد.

پارچه حریر که به دلیل داشتن الگوی پیچیده و بافته شده شناخته می‌شود، به عنوان پارچه مجلسی و زینتی، مورد توجه قرار گرفته است. این روزها تهیه الگوهای فوق‌العاده پیچیده با ماشین آلات نساجی مدرن بسیار آسان است. به طور سنتی، حریر از ابریشم، پنبه یا پشم ساخته می‌شد، اما امروزه پارچه های مصنوعی حریر هم موجود است.

تاریخچه پارچه حریر چیست؟

حریر در اوایل قرون وسطی در حوالی بیزانس و خاورمیانه به یک تکنیک مهم بافندگی تبدیل شد.

پارچه‌های حریر برای نخستین بار در قرن چهاردهم به اروپا آمد و اولین سابقه استفاده از این کلمه در اواسط قرن چهاردهم میلادی و به زبان فرانسوی بوده است. حریرهای اولیه اروپایی با دستگاه‌های ساده ایتالیایی بافته می‌شدند، که این دستگاه دارای 2 بند بود که امکان ایجاد الگو روی پارچه را فراهم می‌کرد. حریر‌های مدرن با استفاده از دستگاه‌های بافندگی ژاکارد بافته می‌شوند، که دستگاه‌هایی کامپیوتری هستند.

ظهور کلمه “حریر” در غرب در مقاله‌ای فرانسوی در قرن چهاردهم بود. در آن زمان، فرانسه و ایتالیا مراکز تجاری دنیا بودند، بنابراین بیشترین میزان منسوجات توسط بازرگانان فرانسوی مورد بازرسی و طبقه‌بندی قرار می‌گرفت.

دقیقاً مشخص نیست که مردم خاورمیانه از چه زمانی دست به تولید پارچه‌های حریر با الگوهای پیچیده زده‌اند، اما مورخان از مدتها پیش ثبت کرده‌اند که حریر محصول اصلی نساجی “بیزانس و عربستان” است. در قرون وسطی، محبوبیت این سبک پارچه در همه جا به جز اسپانیا، که تا قرن پانزدهم توسط مسلمانان اشغال بود، افت کرد.

در حالی که ابریشم محبوب‌ترین الیاف برای بافت حریر در طول دوره رنسانس بود، بافندگان، الیاف پشمی‌و پنبه ای را نیز به کار می‌گرفتند. در اروپای غربی، کرم‌های ابریشم آسیایی بسیار نایاب بودند، بنابراین حریرهای ابریشمی ‌به یک کالای لوکس و مختص اشراف‌زادگان تبدیل شد.

خصوصیات پارچه حریر چیست؟

حریر پارچه‌ای منسجم است و خصوصیات بسیاری دارد که آن را به پارچه تزئینی و ایده‌آل تبدیل می‌کند. در اینجا برخی از ویژگی های حریر آورده شده است:

• طرح‌های متنوعی دارد. حریر به الگوهای پیچیده و زیبای خود معروف است، که از طریق ترکیبی از تکنیک های بافندگی ایجاد شده است.
• از هر دو جهت قابل استفاده است؛ حریر پارچه ای دو رو است. الگوی این پارچه در هر دو طرف منعکس می‌شود.
• براق است. حریر به طور کلی با استفاده از تکنیک بافت روی ساتن (حریر ساتن) تولید می‌شود که این امر به پارچه جلا می‌دهد.

تفاوت بین حریر و پارچه ابریشمی چیست؟

حریر و پارچه ابریشمی هر 2، پارچه‌هایی با الگوی بافته شده به کمک دستگاه بافندگی ژاکارد هستند. حریر معمولاً مسطح و نازک‌تر  است، اما ابریشم ضخامت بیشتر و حالت سه‌بعدی دارد. پارچه‌های ابریشم گل برجسته دو رو نیستند. درحالی که طرح پارچه های حریر از دو طرف قابل رویت است. الگوهای پارچه ابریشمی معمولاً چند رنگ هستند، در حالی که حریر می‌تواند به صورت تک‌رنگ یا چندرنگ باشند. الگوی حریر معمولاً درخشندگی خاصی دارد که به دلیل حضور ساتن در بافت آن است، در حالی که ابریشم گل برجسته اغلب برای ایجاد درخشش از نخ‌های متالیک استفاده می‌کند.

حریر و پارچه ابریشمی‌ با وجود تفاوت‌هایی که دارند با  اهداف مشابه تولید می‌شود. پارچه ابریشمی‌ از چندین رنگ نخ تشکیل می‌شود، اما حریر معمولاً از یک رنگ تشکیل شده است.

فرآیند بافت این 2 پارچه نیز تفاوت دارد. بافت پارچه ابریشمی‌ سست تر است، که اغلب منجر به ایجاد بافتی غیر منسجم‌تر می‌شود.

راهنمای مراقبت از پارچه: چگونه باید از حریر مراقبت کرد؟

دستورالعمل مراقبت از حریر بستگی به این دارد که پارچه شما از چه الیافی تشکیل شده باشد. حریر ابریشمی همیشه باید خشک شویی شود، اما حریر ساخته شده از پنبه، کتان و ابریشم مصنوعی را می‌توان با دست شست و شو یا در ماشین لباسشویی قرار داد. ولی باید آن را با دور ملایم در ماشین لباسشویی شست.

• قبل از شستشوی لباس حریر حتما دستورالعمل مراقبت از آن را مطالعه کنید.
• اگر از ماشین لباسشویی استفاده می‌کنید، ایده خوبی است که برای جلوگیری از تغییر شکل پارچه، آن را در یک کیسه پارچه‌ای شست‌و‌شو قرار دهید.
• از سفیدکننده‌ها برای شستن پارچه‌های حریر استفاده نکنید.
• اگر در حال شستشوی یک لباس حریر هستید، بهتر است آن را خشک شویی کنید؛ زیرا حتی اگر مواد شست‌و‌شو دهنده شما ملایم باشد، ممکن است به ساختار پارچه آسیب برسد و لباس شما تغییر فرم یا سایز دهد.

نام پارچه	حریر
این پارچه بیشتر با چه الیافی شناخته می‌شود؟	حریر ابریشمی‌، حریر پنبه ای
ترکیب پارچه	الیاف طبیعی یا مصنوعی که در ساتن به صورت تار و پودی بافته می‌شود(حریر ساتن)
میزان تخلخل و توانایی عبور هوا	حریرهای طبیعی تخلخل بیشتری نسبت به حریرهای مصنوعی دارند و توانایی عبور هوا به نوع الیافی که در پارچه  استفاده می‌شود، بستگی دارد. معمولاً این پارچه به طور معقولی توانایی عبور هوا را دارد.
توانایی حفظ گرما	به نوع الیاف استفاده شده بستگی دارد.
قابلیت کشسانی یا انعطاف پذیری	معمولاً کشسان نیست، اما بسته به الیاف مورد استفاده متفاوت است.
بزرگترین کشور صادر کننده/تولید کننده  این پارچه	بسته به نوع الیاف استفاده شده، هند، استرالیا یا چین بزرگترین صادر کننده محسوب می‌شود.
درجه حرارت توصیه شده برای شست‌و‌شوی پارچه حریر	به نوع الیاف استفاده شده بستگی دارد. پارچه های مصنوعی معمولاً در دماهای بالا نباید شستشو داده شوند.
معمولا برای چه کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد؟	لباس شب، پیراهن، رومیزی، دستمال، روسری، کاغذ دیواری طرح حریر

پارچه‌های حریر امروزی

این روزها، حریر بخشی از عظمت خود را از دست داده؛ زیرا تولید آن بسیار ساده و ارزان شده است. به خصوص با ظهور الیاف مصنوعی در قرن بیستم، پارچه‌های حریر ارزان‌تر و منابع آن قابل دسترس‌تر شده است. اختراع دستگاه بافندگی کامپیوتری امکان بافت خودکار حریر را فراهم کرده که باعث کاهش هزینه‌ها و دسترسی عموم مردم به حریر شده است.

این احتمال وجود دارد که حریر هرگز محبوبیتی را که در چند قرن اول میلادی به دست آورده بود، دوباره به دست نیاورد. اما با این وجود الگوهای پیچیده‌ای که در حریر استفاده می‌شود، آثار هنری فرهنگی بسیاری از اقوام و جوامع مختلف در طول تاریخ است. بشریت به عنوان یک بخش اساسی از هنر پیچیده و فرهنگ، به تولید حریر ادامه خواهد داد.

پارچه‌های حریر چگونه تولید می‌شوند؟

به طور سنتی، بافتن حریر بسیار دشوار  است. فقط با استفاده از وسایل سنتی معمولی، یعنی میله‌های مخروطی، تقریبا  هفته‌ها طول می‌کشید تا مقدار کمی حریر تولید شود. اختراع دستگاه بافندگی ژاکارد، کار را آسان‌تر کرد و اکنون که این دستگاه‌های مکانیکی قابل برنامه ریزی با کامپیوتر هستند، فرآیند بافندگی حریر اصلا شبیه به گذشته نیست.

تولید سنتی حریر

هر مجموعه از نخ‌های تار و پود را پر کننده می‌گویند و یک تکه از پارچه حریر ممکن است از یک یا چند پر کننده تشکیل شده باشد.

دستگاه بافندگی ژاکارد کامپیوتری

بافندگی مدرن حریر از همان اصول اساسی ساخت سنتی این پارچه پیروی می‌کند، اما به جای دست انسان، بازوهای رباتیک اکنون کارها را انجام می‌دهند. دستگاه بافندگی رایانه‌ای شغل هزاران بافنده را نابود کرده است، اما باعث دسترسی عموم مردم به پارچه های حریری که زمانی فقط مختص اشراف زادگان بود،شد.

از حریر چه استفاده هایی می‌شود؟

حریر پارچه ای همه کاره و با کاربردهای مختلف است، از لباس گرفته تا دکوراسیون منزل حریر کاربرد دارد. به جرئت می‌توان گفت که هدف اصلی تولید حریر کاربرد آن در دکوراسیون منزل است، اما این پارچه تا حدی در پوشاک و لوازم زینتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا برخی از کاربردهای پارچه حریر آورده شده است:

• حریر به عنوان پارچه لباس، مثلا برای کت‌های تزئینی یا لباس شب استفاده می‌شود.
• همچنین حریر به عنوان اکسسوری و لوازم تزئینی مثلا برای روسری و شال استفاده می‌شود. الگوی زیبا و بافت منسجم حریر ظاهری جذاب را برای موارد گفته شده ایجاد می‌کند.
• حریر یکی از اصلی‌ترین عناصر دکوراسیون منزل است. طبیعت لطیف و زیبای حریر آن را برای استفاده به عنوان پرده بسیار مناسب می‌کند.
• کاغذ دیواری حریر نیز بسیار پرطرفدار است، اما استفاده از پارچه واقعی برای اتصال به دیوار بسیار گران قیمت است. بسیاری از کاغذ دیواری‌های حریر الگویی شبیه به حریر واقعی دارند و صددرصد از جنس حریر نیستند و به دلیل طراحی ساده و تکرار شونده، بسیار شیک و عالی به نظر می‌رسند.

پارچه‌های حریر در کجا تولید می‌شوند؟

بسته به نوع الیاف استفاده شده، بزرگترین تولید کننده حریر متفاوت است‌.

انواع مختلف پارچه‌های حریر

1. حریر ابریشمی

بافندگان پارچه هنوز هم حریر ابریشمی ‌را “حریر واقعی” می‌نامند، زیرا قرن‌ها ابریشم تنها ماده‌ای بود كه برای ساخت این پارچه استفاده می‌شد. حریر ابریشمی ‌نرم‌ترین و با کیفیت‌ترین نسخه از این پارچه است که گران‌ترین نوع حریر نیز به شمار می‌رود.

2. حریر با الیاف مصنوعی

متخصصان خبره در حیطه پارچه ممکن است حریر مصنوعی را نپسندند، اما این ماده طبیعی که از ابریشم، پنبه یا هر فیبر طبیعی دیگری ساخته نمی‌شود، اکنون پارچه‌ای رایج است.

3. حریر پنبه ای

بافندگان شرقی در ابتدا سعی کردند با استفاده از پنبه، پارچه حریر تولید کنند. اما این ترکیب هرگز محبوبیت حریر ابریشمی را به دست نیاورد. اما در چند قرن گذشته وارد دنیای مد شده است.

4. حریر پشمی

درست مانند حریر پنبه ای، حریر پشمی در چند قرن گذشته مجدداً وارد دنیای مد شده است.

علاوه بر طبقه بندی حریر بر اساس نوع الیاف مصرفی نوعی طبقه بندی تجاری نیز وجود دارد که عبارت است از :

• حریر کرپ: یکی از معروف‌ترین نوع حریر،حریر کرپ است. میزان زبری این حریر مثل پارچه کرپ است و سبکی و شفافیت حریر‌مانند دارد.
• حریر کریشه: نوعی حریر بسیار نرم است.
• حریر ژورژت: سطح زبری دارد، اما نازک‌ است.
• حریر ساتن: بسیار براق است، اما تماما از جنس ساتن نیست.
• حریر نخ: جنس نخی و خنکی دارد و مناسب فصل تابستان است.
• حریر سیلک: مانند حریر ساتن براق است و تفاوت آن با حریر ساتن در ضخامت آن است.
• حریر پلیسه: نوعی حریر که دارای پلیسه‌هایی برای زیبایی بیشتر است.
• حریر لمه: سطح براق و درخشانی دارد و مناسب برای دوخت لباس شب است.
• حریر گلدار: نوعی حریر با طرح گل است.
• حریر ژاکارد: ایستادگی و ضخامت بیشتری نسبت به سایر حریرها دارد.
• حریر کریستال: بر خلاف سایر پارچه‌های حریر، شفاف و بدن نما نیست.
• حریر پرده‌ای: قدیمی‌ترین مدل حریر که برای دوخت پرده از آن استفاده می‌شود.
• حریر ارگانزا: تقریبا مثل حریر ژاکارد است، با این تفاوت که طرح حریر ارگانزا چاپی است ولی طرح حریر ژاکارد در تار و پودش است. به این معنی که طرح این پارچه به جای اینکه روی پارچه چاپ شود، در تار و پودش بافته می‌شود.

گواهینامه های موجود برای پارچه حریر

گواهینامه های موجود برای پارچه‌های حریر، بسته به متریال و مواد مصرفی اولیه است.

• استاندارد جهانی نساجی ارگانیک (GOTS)

استاندارد GOTS به کارخانه‌هایی که با الیاف نساجی طبیعی کار می‌کنند و مطابق با بالاترین استانداردهای ارگانیک هستند، ارائه می‌شود.

• استاندارد جهانی بازیافت (GRS)

استاندارد GRS به شرکت‌هایی که از مواد بازیافت شده در محصولات خود استفاده می‌کنند، ارائه می‌شود. در صنعت نساجی، صدور گواهینامه GRS بیشتر مربوط به الیاف مصنوعی است، اما پشم و سلولز موجود در پنبه نیز قابل بازیافت هستند.

منبع : ربانی